RO RO TAŞIMACILIĞI

Ro Ro taşımacılığı, bir yükün arkasında rampa sistemi bulunan özel gemilere yüklenerek deniz yoluyla nakledilmesidir. Ro Ro taşımacılığı, özel olarak üretilmiş gemilerle sağlanır ve özellikle tekerlekli ve akslı araçlar yardımıyla sevkiyat yapılmasında kullanılır. Türkiye’de Ro Ro taşımacılığı ise özellikle otomobillerin ithalatı ve ihracatında kullanılmaktadır.

Yazımızda Ro Ro taşımacılığına dair tüm ayrıntılar ve Ro Ro Limanları ayrıntılı şekilde açıklanmıştır.

Ro Ro Taşımacılığı Nedir?

Ro Ro taşımacılığı, bir yükün veya malın özel gemilere yüklenerek deniz yoluyla nakledilmesidir. Bu kapsamda akslı araçlar veya tekerlekleri bulunan yüklerin özel gemilerle taşınması ve nakliyesi Ro Ro taşımacılığıdır.

Dolayısıyla Ro Ro taşımacılığı genellikle otomobil ve benzeri araçların ya da tekerlek yardımıyla hareket ettirilebilen yüklerin taşınmasında kullanılır.

Ro Ro Nedir?

Ro Ro, ingilizce tekerlekli ve tekerleksiz taşıt anlamına gelen roll-on ve roll off kelimelerinin ilk iki harflerinin kısaltmasıdır. Bu çerçevede Ro Ro, deniz taşımacılığında kullanılan ve Ro Ro Taşımacılığı olarak ifade edilen özel bir taşımacılık yöntemidir.

Ro Ro taşımacılığında kullanılan geminin ve sevkiyatın özel olmasının sebebi ise limandan gemilere ve gemilerden limana taşınacak olan yükün, tekerlekli araçlarla veya bazen vinç yardımıyla bu özel gemiler sayesinde hızlı ve güvenli şekilde taşınmasıdır. Dolayısıyla özel yüklerin yükleme ve tahliyesi için bu gemiler özel olarak üretilir.

Ro Ro Taşımacılığı Nasıl Yapılır?

Ro ro taşımacılığı, tekerlekli kargo treylerlerinin rampa sistemi ve tekerlekli araçlar kullanılarak gemiye yüklenmesi yoluyla yapılır. Bu şekilde yükler, hızlı ve güvenli şekilde geniş kapı ve rampalarla limandan gemiye veya gemiden limana sevk edilerek taşımacılık sağlanmış olur.

Ro Ro taşımacılığı gemilerin rıhtım rampalarını ya da kendi rampalarını kullanarak yükleri sevk etmesiyle yapılır. Bu açıdan Ro Ro gemileri, kendinden rampalı gemiler, rıhtımın rampasını kullanan gemiler ve konteyner taşıyan gemiler olarak temelde 3 çeşittir.

Rıhtım rampası kullanan Ro Ro gemileri, kendisinde bir rıhtım veya yanaşma alanıyla bağlantı kuracak kapak veya rampaya sahip değillerdir. Bu gemiler Ro Ro taşımacılığını genelde terminalin yanaşma yerini kullanarak yaparlar. Dolayısıyla bu tür gemiler genelde konvansiyonel rıhtımlara yanaşamazlar.

Kendinden rampalı Ro Ro gemileri ise rıhtım rampası kullanmasına gerek yoktur. Dolayısıyla bu tür gemiler konvansiyonel rıhtımlara da yanaşarak taşımacılık yapabilir.

Ro Ro taşımacılığı araç sevkiyatında gemi türüne göre değişmekle birlikte genellikle resimde görüldüğü gibi yapılır:

Ro Ro Gemisi Nedir?

Ro Ro gemisi, arjadab yükleme asansörü ya da arkada yükleme rampası bulunan gemi türüdür. Bu kapsamda Ro Ro gemileri, yüklerle beraber yolcuları taşıyabilen ve içerisinde bulundurduğu rampa sistemi sayesinde tekerlekli araç taşımaya elverişli gemi türüdür. 

Ro Ro Gemisi Türleri Nelerdir?

Ro Ro gemisi türleri şunlardır:

  • Ro Ro Kargo Gemileri,

  • Ro Ro Konteyner Gemileri,

  • Dökme Ro Ro Gemileri,

  • Ro Ro Yolcu Gemileri,

Ro Ro gemileri yaptıkları seferin cinsi, yönü ve süresine göre özel olarak üretilir ve sınıflandırılırlar. 

Ro Ro Kargo Gemileri

Ro Ro kargo gemileri, yalnızca otomobil veya kamyon benzeri tekerlekli araçların taşınması için tasarlanan gemilerdir. Bu gemi treyler gemilerden oluşur. 

Ro-Ro Konteyner Gemileri 

Ro Ro konteyner gemileri, gemiye yüklenecek olan yükün taşınması ya da nakliyesi için tekerlek sistemine sahip olan gemilerdir. Tekerlekli araçların yanında yeni gemilerde kendi içinde bulunan bir vinç mekanizması sayesinde konteyner yükleme imkanına da sahiptir. Uygulamada ise bu gemiler güverte sistemleri sayesinde fazladan konteyner alabilme olanağına sahiptir ve uzun yol seferlerinde sıklıkla kullanılır.

Dökme Ro-Ro Gemileri 

Dökme Ro Ro gemileri, yalnızca dökme yükleri taşıyabilen gemi türüdür. Dolayısıyla bu gemiler uygulamada pek tercih edilmezler ve sadece uygun düştüğü ölçüde kullanılırlar. Ayrıca bu gemilerin bir tarafı dökme yükü alma diğer tarafının ise yükü dökme olmak üzere tasarlandığı görülür.

Ro Ro Yolcu Gemileri 

Ro Ro yolcu gemileri, genellikle özel araçların ve ticari araçların taşınması sırasında yolcunun da taşınması için kullanılan gemi türüdür. Özellikle Ropax türü gemiler hem kargo hem de yolcu taşımak için kullanılır.

Özellikle dünyada turizmin etkisinin genişlemesi karşısında bu gemilere talep artmaktadır. Ülkemizde bu tür gemiler genellikle feribot olarak adlandırılır. Daha yeni tür gemilerde ise gemi içinde yolcu ve araç taşımacılığının yanında alışveriş ya da otel konaklaması gibi imkanların da bulunduğu görülür.

Taşıdıkları Yüklere Göre RO RO Gemisi Türleri

Taşıdıkları yüklere göre Ro Ro gemisi türleri şunlardır:

  • Araba Taşıyıcıları,

  • Konvansiyonel Ro Ro Gemileri,

  • Heavy-Lift Ro Ro Gemileri,

  • Hibrit Ro Ro Gemileri,

  • Reefer Ro Ro Gemileri,

  • Orman Ürünleri Ro Ro Gemileri,

  • Tren Ferileri,

  • Kanal ve Nehir Ro Ro Gemileri.

Araba Taşıyıcı Ro Ro Gemileri, özel olarak araba ithal veya ihraç etmek için tasarlanan ve bu amaç için kullanılan gemi türüdür. Türkiye’de araba taşıyan Ro Ro gemilerinin bulunduğu ve Ro Ro limanına sahip olan en aktif yer Kocaeli bölgesidir. Bunun sebebi Kocaeli bölgesinin sanayisinin gelişmiş olması ve otomotiv sektöründe önemli bir yerinin olmasıdır. 

Konvansiyonel Ro Ro Gemileri, kuru yük cinsinden tekerlekli araçları ve treyler cinsi tekerlekli olmakla birlikte çekilerek sevk edilebilen platformları taşıyabilen gemi türüdür. Bu gemiler uzun ya da kısa mesafeli seferler yapabilirler ve içlerinde ambar veya glodoları bulunur.

Heavy-Lift Ro Ro Gemileri, 500 tona kadar ağır yükleri kaldırabilen ve özel olarak dizayn edilmiş gemi türüdür. Bu gemilerde demir veya ağaçtan yapılmış bir direği andıran bumbalar bulunur. Bumbalar yükleri gemiye almakta ve dışarıya çıkartmakta kullanılırlar.

Hibrit Ro Ro Gemileri, normal ve klasik dizaynda ve nitelikteki Ro Ro gemilerinin taşıyabileceği yüklerin yanında yakıt ya da dökme yük gibi özel nitelikteki yükleri de taşıyabilecek gemi türüdür.

Reefer Ro Ro Gemileri, genellikle sebze, meyve, et veya balık gibi yüklerin taşımacılığında kullanılan gemi türüdür.

Orman Ürünleri Ro Ro Gemileri, konvansiyonel ya da hibrit Ro Ro gemilerine benzer şekilde üretilen ve orman ürünlerinin taşımacılığında kullanılmak üzere dizayn edilen gemi türüdür. Uygulamada bu gemilerle genellikle keresteler, kağıtlar ya da kağıt üretiminde kullanılan hammaddelerin taşındığı görülür. Ancak bu gemilerde treyler taşıma da yapılabilir.

Tren Ferileri, demiryolu bağlantılarıyla vagonların gemiye yüklenmesi veya boşaltılması amacıyla üretilen ve kullanılan gemi türüdür. Genellikle demiryolu gelişmiş ülkelerde kullanılan ve özellikle demiryolu stoklarının taşınmasında kullanılırlar.

Kanal ve Nehir Ro Ro Gemileri, Ro Ro gemi türleri arasında en düşük tonajlı gemi türüdür. Bu gemiler yüklerini almak için kıyıdaki rampalara yanaşmakta ve yüklerini aldıktan sonra içine aldığı suyu boşaltarak seyre devam etmektedirler. Ancak bu gemiler tonajlarının da düşük olması sebebiyle genellikle yük taşımada değil, nehirlerde taşıtları karşıdan karşıya geçirmek amacıyla kullanılır. 

Ro Ro Gemilerinde Taşınan Araç Tipleri

Ro Ro gemilerinde taşınan araç tipleri şunlardır:

  • Otomobil, kamyon, otobüs, traktör, greyder gibi diğer tekerlekli ve paletli araçlar,

  • Römork (Semi Trailer),

  • Komple Ünite (C/U),

  • Römorklu Kamyon,

Otomobil, kamyon, otobüs, traktör, greyder gibi diğer tekerlekli ve paletli araçlar: Bu araçlar gemilerin kendilerinde bulunan sevk sistemleri ve tekerlekler sayesinde kolayca gemiye yüklenebilir. Özellikle gemilerin ön veya arka bölümünde bulunan geniş rampalar sevki kolaylaştırır. Ayrıca bir halat veya vinç yardımına ihtiyaç da duyulmaz.

Römork (Semi Trailer) tipi çekicisiz araçlar: Bu tür çekicisiz araçlar için sevkiyat, uygulamada mafi ismi verilen halatlarla yükün gemiye taşınması ile gerçekleşir. Halatla taşımaya uygun her türlü yük bu şekilde taşınabilir. Aynı şekilde tahliye işlemi de yine halat yardımıyla yapılır.

Komple Ünite (C/U) tipi çekicili tırlar: Bu araçlar, zaten kendilerinde bulunan özel bir sevkiyat sistemine sahiptir. Yani bu araçlar kendinden sevk, yükleme ve tahliye sistemine sahip olduğundan gemilere taşınmaları veya gemiden tahliyeleri kolaydır.

Römorklu Kamyon (U) tipi araçlar: Bu araçların gemilere yüklenmesinde önemli olan husus kamyonların arkasında dorse bulunması ve bu ikisinin birlikte yüklenilmesi, sevk edilmesi ve tahliye edilmesinin gerekli olmasıdır. Bu sebeple hem maliyetli hem de riski daha yüksek bir taşıma sistemidir.

Ro Ro Taşımacılığı Sözleşmesi

Ro Ro taşımacılığı sözleşmesi, yapılacak olan sevkiyatın hangi koşullarda, şartlarda ve ücrette yerine getireleceğinin belirlendiği sözleşmedir. Özellikle Ro Ro taşımacılığının, deniz hukuku alanına girmesi ve ticari olması sebebiyle bu sözleşmelerin son derede özenli hazırlanması gerekir. 

Belirlenecek olan navlun bedeli kapsamında, yükün zamanında ve güvenli olarak teslimi noktasında hukuki bir sözleşme hazırlanmalıdır. Bu sözleşme sayesinde yükün zamanında ulaşmaması, hasara uğraması veya doğabilecek diğer uyuşmazlıklar önceden engellenmiş olur. Ayrıca çıkabilecek her uyuşmazlıkta yine bu sözleşme uyuşmazlığın çözüüm noktasında yol gösterici olacaktır. Dolayısıyla alanında uzman bir deniz ticareti avukatından danışmanlık alınması önerilir. 

Navlun bedelinin belirlendiği navlun sözleşmesi hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayabilirsiniz: “navlun sözleşmesi” ve "kırkambar sözleşmesi"

Ro Ro Taşımacılığının Avantajları

Ro Ro Taşımacılığının avantajları şunlardır:

  • Limanlarda kalış süresi ve limanda kalış izni alınmasının kolay olması,

  • Özellikle otomobil, kamyon gibi tekerlekli ve akslı araçların taşınmasının güvenli ve hızlı yapılabilmesi,

  • Taşımacılık için diğer gemi türlerinde bulunan ayrı bir lisans belgesine ihtiyaç duyulmaması,

  • Özel taşıma dizaynları sayesinde yüklerin kolayca gemiden limana veya limandan gemiye sevk edilmesi,

  • Güçlü ve hızlı bir yapıya sahip olduğundan, yükleme ve boşaltma işlemlerini daha hızlı yapılabilmesi,

  • Personel sayısının azlığı, makine kullanımının fazlalığı ve tonajların yüksek olması nedeniyle masrafların düşük kalarak karın artması,

  • Lineer hat üzerinde taşımacılık yapılması nedeniyle sevkiyatların daha planlı ve hızlı gerçekleşmesi,

  • Gemilerin bakım ve onarım sıklığının daha seyrek olması.

Ro Ro Limanı Nedir?

Ro Ro limanı, Ro Ro gemilerinin yükleme ve tahliye işlemlerini güvenli şekilde yaptıkları liman türüdür. Ro Ro limanları, büyük maliyetlere gerek duymadan inşa edilebilir. Çünkü Ro Ro limanlarını kullanan Ro Ro gemileri genellikle yüksek teknoloji vinçlere ve elleçme ekipmanlarına sahiptir.

Türkiye’de bulunan Ro Ro taşımacılığı limanları şunlardır:

  • Tuzla-Trieste,

  • Tuzla-Patras,

  • Tuzla-Bari,

  • Yalova-Sete,

  • Yalova-Bari,

  • Yalova-Lavrio-Trieste,

  • Haydarpaşa-Chornomorsk

  • Çeşme-Trieste

  • Çeşme-Sete,

  • Çeşme-Sakız Adası,

  • Mersin-Trieste,

  • Mersin-Gazimağusa,

  • Mersin-Darüsselam

  • Mersin-Girne

  • Mersin-Hayfa,

  • İskenderun-Port Sudan,

  • İskenderun-Cidde,

  • Taşucu-Girne,

  • Taşucu-Trablus,

  • Taşucu-Gazimağusa

  • Ambarlı-Trieste,

  • Kocaeli-Zeebrugge,

  • Kocaeli-Bremerhaven,

  • Samsun-Tuapse,

  • Samsun-Novorrossiysk,

  • Samsun-Temrük,

  • Karasu-Chornomorsk,

  • Zonguldak-Chornomorsk.

Ülkemizde en aktif Ro Ro limanlarının Kocaeli bölgesindeki limanlardır. Bunun sebebi Kocaeli bölgesinin sanayisinin gelişmiş olması ve otomotiv sektöründe önemli bir yerinin olmasıdır. 

Türkiye’de Ro Ro Taşımacılığı

Ro Ro taşımacılığının deniz yolu ile yapılan ticari taşımacılık türlerinden biri olması ve ülkemizin 3 tarafının denizlerle çevrili olması sebebiyle Türkiye’de sıklıkla kullanılır. Dolayısıyla ithalat ve ihracat açısından Ro Ro taşımacılığı Türkiye için son derece önemlidir.

Türkiye’de yurtdışı bağlantılı hatlarda Ro Ro taşımacılığı, özellikle araç sevkiyatı konusunda kullanılmaktadır. Ülkemizde özellikle araç üretim, yedek parça üretim fabrikalarının yoğun olduğu düşünüldüğünde bu durum şaşırtıcı değildir.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının verilerine göre, 2024 yılında Ocak ayından Temmuz ayı sonuna kadar 7 aylık dönemde Ro Ro taşımacılığı ile toplam 751.082 araç gelmiş ve 823.508 araç ise gönderilmiştir. Yani 7 aylık dönemde toplam 1.574.590 aracın sevki sağlanmıştır.